Akut-kronik böbrek hastalığı ayırıcı tanısı

4.Akut böbrek hasarı-kronik böbrek hastalığı ayırıcı tanısı

Akut-kronik böbrek yetmezliği ayırıcı tanısı

Böbrek yetmezliği tanısından sonra öncelikle akut-kronik böbrek hastalığı ayırımı yapılmalıdır. Akut böbrek hasarı tanısından sonra böbrek yetmezliğine yol açan neden kısa sürede saptanmalıdır. Örneğin, obstrüktif üropatide tanının kısa sürede konup obstrüksiyonun giderilmesi veya hızlı ilerleyen glomerülonefritte agresif bir immunosupressif tedavi uygulanması çok önemlidir. Bazı hastalarda akut böbrek hasarı gelişiminde birden fazla mekanizmanın rol oynayabileceği de unutulmamalıdır; örneğin akut glomerülonefritte de kontrast nefropatisi gelişebilir.

Ayırıcı tanıda bize yardımcı olabilecek bulguları 3 başlık altında inceleyebilir.

1.Öykü:Hastanın öyküsünde ödem, noktüri, hematüri varsa, hastada kaşıntı veya nöropati gibi üremik semptomlar varsa akla önce kronik sorun gelir. Şeker hastalığı ve hipertansiyon öyküsü kronik böbrek hastalığını destekler ama kronik böbrek hastalığı zemininde akut böbrek hasarı unutulmamalıdır.

2.Objektif bulgular:En objektif bulgu böbreklerin küçülmesidir. Ultrasonografide kolaylıkla saptanır. Üremik kemik hastalığı, bant keratopati ve konjoktival kalsifikasyon gibi bulgular sadece ilerlemiş hastalarda görülür ancak günümüzde akut-kronik hastalık ayırıcı tanısında pratik olarak gerek duyulmaz.

3.Daha az hassas olan laboratuvar bulguları:Anemi, hipokalsemi ve hiperfosfatemi kronik böbrek hastalığının bulgularıdır ancak akut böbrek hasarında da karşımıza çıkabilir. Akut böbrek hasarının süresi ve yol açan neden önemlidir.

Pratik olarak akut-kronik ayırıcı tanısında bize en çok yardımcı olacak parametre böbreklerin boyutlarıdır. Kronik böbrek hastalığında ultrasonografide böbreklerin küçük olması beklenir ancak bazı durumlarda kronik böbrek hastalığı olduğu halde böbrekler küçülmemiş, hatta büyümüş olabilir. Amiloidoz, diyabetik nefropati, hidronefroz, polikistik böbrek hastalığı, böbreğin infiltratif hastalıklarında kronik böbrek hastalığı olmasına rağmen böbrekler küçülmemiş olabilir.

Oligüri/anüri ayırıcı tanısı

Günlük idrar miktarının 400-500 ml’nin altında olması oligüri ve 50-100 ml’nin altında olması anüri olarak tanımlanır. Oligürinin diğer tanımı idrar miktarının saatte 20 ml’nin altında olmasıdır. Bazı yazarlar günde 50-100 ml’nin altındaki idrar miktarını şiddetli oligüri olarak tanımlar ve mutlak idrar yokluğunu anüri olarak kabul eder. İdrarla atılması gereken günlük solüt miktarının 600 mOsm ve idrarın maksimum konsantrasyonunun 1200 mOsm/kg olduğu hatırlanırsa günde 500 ml’nin altında idrar miktarı vücutta üre gibi solüt birikimine yani böbrek yetmezliğine yol açar. Akut böbrek hasarı yapan tüm nedenler oligüriye yol açabilir. Akut böbrek hasarı ve anürinin birlikte olduğu hastalarda bilateral kortikal nekroz, akut proliferatif glomerülonefrit, vasküler tıkanma veya komplet üriner obstrüksiyon düşünülmelidir. Günlük idrar miktarının azalıp çoğaldığı hastalarda kısmi üriner tıkanma düşünülmelidir. Kronik böbrek hastalığındaglomerüler filtrasyon değeri gündeyaklaşık 1 litrenin altına inerse oligüri ve anüri görülebilir.

Araştırma önerisi:Glomerüler filtrasyon değeri 1 litre/gün ise kaç ml/dakikadır?

Çözüm:Siz bulun

Yanıt:Yaklaşık 0.7 ml/dakika

Yorum:Normal glomerüler filtrasyon değerini 100 ml/dakika olarak kabul etsek süzme fonksiyonu nerdeyse 150’de birine inince oligüri/anüri görülür. Bunun nedeni vücudun böbrek yetmezliğinde sıvı dengesindeki muhteşem uyum yeteneğidir (MUHTEŞEM BÖBREKLER, 2008 yılı Dünya böbrek günü teması). Dünya böbrek günü hakkında bilgi edinmek için tıklayın.

Pratik bilgi: Akut böbrek hasarında böbreğin duruma uyum göstermesi için gereken süre olmadığı için daha yüksek glomerüler filtrasyon değerlerinde de oligüri izlenebilir.

Pratik bilgi:Oligüri/anüri daha çok akut böbrek hasarı bulgusudur.

Pratik bilgi:İdrar miktarı azalmadan böbrek yetmezliği olabilir.

Pratik bilgi:Akut böbrek hasarı oligürik ve nonoligürik olmak üzere ikiye ayrılır.

Pratik bilgi: Kronik böbrek hastalığı olan bir hastada ilave akut böbrek hasarı gelişebilir.

Pratik bilgi:Kronik böbrek hastası günde 2-3 litre idrar yapmasına rağmen renal replasman tedavisine gerek duyabilir çünkü idrarın kalitesi metabolik/solüt ürünleri atmak için yetersiz olabilir.

Online Nefroloji Kitabının diğer konularına ulaşmak için tıklayın.

Öğrenciler ve konuya ilgi duyan yardımcı sağlık personeli için önerdiğim diğer kaynaklara ulaşmak için tıklayın.

Doktorlar için önerdiğim diğer kaynaklara ulaşmak için tıklayın.

Öğrencilere özel not: Hasta hekim ilişkisinde empati çok önemlidir. Empati hastanın ne yaşadığını hissederek başlar. Böbrek hastalıklarını hasta gözüyle öğrenmek için sizlere Hasta Böbrekler kitabımı öneririm. Kitaba ulaşmak için tıklayın.

Diğer kitaplarıma geçmek için tıklayın.

Web sayfamdaki diğer bölümlere ulaşmak için tıklayın.

NOT:

Bu sayfa öğrenciler, doktorlar ve konuya ilgi duyan sağlık personeli içindir.

Burada okuduklarınız genel bilgilerdir, her hastanın tedavisi farklıdır, HASTALIK YOKTUR HASTA VARDIR

Bilimsel amaçlarla kaynak göstererek alıntı yapılabilir

Daha ayrıntılı bilgi için: www.tekinakpolat.com