Hipervolemi
Vücutta su/sıvı birikimi olmasıdır. Çoğu kez birlikte sodyum birikimi de vardır. Sıvı dengesinin havuz problemlerine benzediğini tekrar hatırlatırım. Musluklar ve giderler arasında bir denge vardır. Musluklar ve giderleri kontrol altına alırsak dengeyi korumuş oluruz. Hastanın öyküsü bu nedenle çok önemlidir. Bir insanın hipervolemik olması için mutlaka bir neden olmalıdır. Böbrekler sağlam olduğu sürece biz farkına bile varmadan denge kurulur, alınan sıvı idrar olarak atılır. Hipervolemi neden olur, nasıl gelişir. Ya musluktan çok sıvı alacağız ya az idrar yapacağız.
Böbrek hastalığında yani giderde problem olursa hipervolemi beklenen bir durumdur. Ama her böbrek hastalığında hipervolemi olmaz, hele hafif böbrek hastalıklarında nerdeyse hiç olmaz. Böbrek yetmezliğinde yani böbreğin süzme fonksiyonlarının azaldığı durumlarda hipervolemi olabilir.
Pratik bilgi:Kronik yani uzun süreli böbrek yetmezliğinde devreye giren sistemler sayesinde olağan koşullarda (günde 4-5 litre sıvı alınmadığı sürece) son döneme kadar sıvı dengesi korunur.
Giderdeki bir problem nedeni ile hipervolemi olması zor gibi duruyor. Peki muslukta problem varsa yani fazla sıvı alırsak. Aslında fazla sıvı alırsak yani musluk problemi nedeni ile de hipervolemi zor çünkü günde 6-7 hatta 10 litre bile sıvı alsak böbrekler sağlam olduğu sürece idrar yapar o sıvıyı atarız. Peki o zaman hipervolemi niye oluyor. Burada 2 farklı mekanizma ön plana çıkıyor:
A.Böbreğin algılamasının etkilenmesi, dengesinin değiştirilmesi
B.Böbreğin görevine müdahale edilmesi.
O zaman olası hipervolemi mekanizmalarını özetleyelim:
1.Böbrek hastalıkları: ancak son dönem böbrek yetmezliğinde
2.Fazla sıvı alma: pratik olarak çok zor
3.Böbreğin algılamasının etkilenmesi, dengesinin değiştirilmesi
4.Böbreğin görevine müdahale edilmesi.
Önce böbreğin görevine müdahale edilmesi. Böbreğin sıvı ve sodyum dengesini düzenlemesinde bazı hormonların katkısı vardır, bu hormonlarla ilgili hastalıklarda hipervolemi izlenebilir. Bu hormonlara örnek olarak antidiüretik hormon (ADH), kortizol ve aldosteron verilebilir.
Pratik bilgi:İnsülin de hipervolemi oluşumuna katkıda bulunan bir hormondur. Hızlı kilo verdiren diyetlerin çoğunda insülin etkisi azaldığı için sıvı kaybı olur yani kilo kaybının çoğu yağdan değil sıvıdan olur.
Gelelim böbreğin algılamasının etkilenmesi, dengesinin değiştirilmesine. Kan basıncında veya böbreğe gelen kan miktarında en ufak bir değişiklik olması durumunda böbrekler bir takım sistemleri devreye sokarak hem kendini hem de vücudu korur. Örneğin tansiyon düşerse idrar miktarını azaltarak damar içinde daha fazla sıvı kalmasını sağlamaya çalışır.
Kan dolaşımında en önemli faktör etkili kan hacmi yani plazmadır. Etkili kan hacmi azalırsa böbrek bu durumu hipovolemi gibi algılar, sıvı ve sodyum tutmaya devam eder. Burada kritik kavram etkili kan hacmidir. Etkili kan hacminin azalması her zaman hipovolemi değildir.
Pratik bilgi:Etkili kan hacmi azaldığı halde hasta hipervolemik veya hipovolemik olabilir. Sıvı ve elektrolit dengesini iyi anlamak için bu durumun farkında olmak varmak şarttır.
Bu duruma örnek olarak kalp yetmezliği ve siroz verilebilir. Kalp yetmezliğinde kalbin pompa fonksiyonu bozulduğu için etkili kan hacmi azalır ve böbrek bu durumu hipovolemi gibi algılar, ödem olduğu halde sıvı ve sodyum tutmaya devam eder. Karaciğer sirozunda ise kanda albümin düşebilir, bu nedenle etkili kan hacmi azalır ve böbrek bu durumu hipovolemi gibi algılar, ödem olduğu halde sıvı ve sodyum tutmaya devam eder. Hipervolemi nedenleri konusunda şimdilik bu kadar.
Bir sonraki konuya geçmek için tıklayın.
Temel Sıvı Elektrolit kitabının diğer konularına geçmek için tıklayın.
Öğrenciler ve konuya ilgi duyan yardımcı sağlık personeli için önerdiğim diğer kaynaklara ulaşmak için tıklayın.
Doktorlar için önerdiğim diğer kaynaklara ulaşmak için tıklayın.
Öğrencilere özel not: Hasta hekim ilişkisinde empati çok önemlidir. Empati hastanın ne yaşadığını hissederek başlar. Böbrek hastalıklarını hasta gözüyle öğrenmek için sizlere Hasta Böbrekler kitabımı öneririm. Kitaba ulaşmak için tıklayın.
Diğer kitaplarıma geçmek için tıklayın.
Web sayfamdaki diğer bölümlere ulaşmak için tıklayın.
NOT:
Bu sayfa öğrenciler, doktorlar ve konuya ilgi duyan sağlık personeli içindir.
Burada okuduklarınız genel bilgilerdir, her hastanın tedavisi farklıdır, HASTALIK YOKTUR HASTA VARDIR
Her türlü yayın hakkı saklıdır©
Bilimsel amaçlarla kaynak göstererek alıntı yapılabilir
Daha ayrıntılı bilgi için: www.tekinakpolat.com