HİPOFOSFATEMİ

HİPOFOSFATEMİ

Kan fosforunun düşük olmasıdır. Teorik olarak 3 şekilde oluşabilir:

1.Dağılımsal

2.Bağırsaktan yetersiz fosfor emilimi

3.Böbrekten fazla fosfor atılması

Bu 3 mekanizmaya yalancı hipofosfatemi de eklenebilir. Yalancı hipofosfatemi ölçüm yöntemi ile ilişkilidir. Mannitol varlığında yalancı hipofosfatemi olabilir.

Hipofosfatemi nedenleri

1.Dağılımsal:Respiratuvar alkaloz, glukoz, fruktoz uygulaması, damardan beslenme

2.Bağırsaktan yetersiz fosfor emilimi: Açlık, fosfor bağlayıcı antiasit kullanımı, D vitamini eksikliğine bağlı

3.Böbrekten fazla fosfor atılması: Hiperparatiroidi, renal tubüler hastalık, hipervolemi.

Tarihi bilgi: Peptik ülser tedavisinde çok yaygın ve uzun süre kullanılan antiasitler bugün bu hastalıkta nerede ise hiç kullanılmamaktadır veya kısa süreli kullanılmaktadır.

Hipofosfatemi belirtileri

Fosfor hücre içi metabolizma için önemlidir bu nedenle belirtiler de hücre için hayati olan ATP ve 2,3-DPG ( 2,3-DPG difosfogliserat) eksikliği ile ilişkilidir. Derecesine bağlı olmak üzere huzursuzluk, bilinç bulanıklığı, koma ve konvülsiyon izlenebilir. Kaslarda uyuşma, güçsüzlük ve rabdomiyoliz olabilir. Solunum kaslarının güçsüzlüğü hipoventilasyona yol açabilir. Eritrosit, lökosit ve trombosit fonksiyonlarında azalma, hemoliz, trombositopeni görülebilir. Bulantı, kusma, osteomalazi hipofosfateminin diğer belirtileridir.

Tanı ve ayırıcı tanı

Tanının birinci koşulu her hastalıkta olduğu gibi şüphelenmektir. Hastanın öyküsü ve fizik muayene bulguları bize çok yardımcıdır. İdrarda fosfor bakılması, arteriyel kan gazı, plazma parathormon ve kalsiyum düzeyi ayırıcı tanıda yardımcıdır.

Pratik bilgi: Arteriyel kan gazı ile respiratuvar alkaloz tanısı konabilir (arteriyel pH artmış, pCO₂azalmış).

Pratik bilgi: Hiperkalsemi ile birlikte olan hipofosfatemi akla hiperparatiroidiyi getirir.

Pratik bilgi: Hipokalsemi ile birlikte olan hipofosfatemi akla D vitamini eksikliğini getirir.

Pratik bilgi: Hipofosfatemik bir hastada idrarla fosfor kaybı azalmamışsa(örneğin günde 3 miligramın altı)akla böbrek yolu ile fosfor kaybı gelmelidir. Normal koşullarda idrarla atılan günlük fosfor miktarının 900 mg olduğu hatırlanırsa böbreğin uyum yeteneği daha iyi anlaşılır ama bu uyum yeteneğinin tam gerçekleşmesi için 3-5 güne ihtiyaç vardır.

Tedavi

Öncelikle hipofosfatemi nedenine yöneliktir. Dağılımsal hipofosfatemilerde genellikle tedavi gerekmez çünkü toplam vücut fosforu ve hücre içi fosforu azalmamıştır. Tedavi planlarken hipofosfateminin derecesi de önemlidir. Plazma fosfor düzeyi 1.5-2.5 mg/dl arasında ise çoğu kez ağızdan fosfor desteği yeterlidir. Plazma fosfor düzeyi 1.5 mg/dl’nin altında ise intravenöz fosfor desteği gerekebilir.

Fosfordan zengin gıdalar

Karaciğer, beyin, dalak, dil gibi organ etleri,

Süt ve yoğurt, peynir gibi süt ürünleri

Dondurma, çikolata,

Etler, balık, özellikle işlenmiş et ve balık

Yumurta sarısı

Nohut, mercimek, kuru fasulye, barbunya gibi kurubaklagiller

Fındık, fıstık, ceviz, badem gibi kuruyemişler

Kolalı içecekler

Bulgur

Özet olarak hipofosfatemi belirtileri çok değişkenlik gösteren bir klinik tablodur. Fosfor hücre içi metabolizma için önemlidir bu nedenle belirtiler de hücre için hayati olan ATP ve 2,3-DPG ( 2,3-DPG difosfogliserat) eksikliği ile ilişkilidir. Sadece öykü ve fizik muayene ile birçok hastada nedeni saptanabilir. Tedavi öncelikle nedene yöneliktir. Şiddetli hipofosfatemilerde intravenöz fosfor desteği gerekebilir.

Bir sonraki konuya geçmek için tıklayın.

Temel Sıvı Elektrolit kitabının diğer konularına geçmek için tıklayın.

Öğrenciler ve konuya ilgi duyan yardımcı sağlık personeli için önerdiğim diğer kaynaklara ulaşmak için tıklayın.

Doktorlar için önerdiğim diğer kaynaklara ulaşmak için tıklayın.

Öğrencilere özel not: Hasta hekim ilişkisinde empati çok önemlidir. Empati hastanın ne yaşadığını hissederek başlar. Böbrek hastalıklarını hasta gözüyle öğrenmek için sizlere Hasta Böbrekler kitabımı öneririm. Kitaba ulaşmak için tıklayın.

Diğer kitaplarıma geçmek için tıklayın.

Web sayfamdaki diğer bölümlere ulaşmak için tıklayın.

NOT:

Bu sayfa öğrenciler, doktorlar ve konuya ilgi duyan sağlık personeli içindir.

Burada okuduklarınız genel bilgilerdir, her hastanın tedavisi farklıdır, HASTALIK YOKTUR HASTA VARDIR

Bilimsel amaçlarla kaynak göstererek alıntı yapılabilir

Daha ayrıntılı bilgi için: www.tekinakpolat.com