İDRAR YOLU İNFEKSİYONU

İdrar böbrekte oluşur, üreter (böbrekle idrar kesesi arasındaki hortum/boru, 2 böbrek olduğu için 2 üreter vardır) aracılığı ile idrar kesesine (mesane) taşınarak birikir ve iki ucu açık tüp şeklinde bir kanalla (üretra, 1 üretra vardır) dışarı atılır. İdrar yolları deyince böbrekler, üreterler, mesane ve üretra anlaşılır yani idrar yolu infeksiyonu tanımı böbrekler, üreterler, mesane ve üretranın infeksiyonunu da içerir. İnfeksiyon ile iltihap farklı kavramlardır. İnfeksiyon mikroplarla oluşur, her infeksiyon iltihabi bir durumdur ancak infeksiyon yani mikroplar olmadan da iltihap olabilir. Mikroplarla ilgisiz iltihap genellikle bağışıklık sistemi ile ilgilidir. Bu kısa temel bilgiden sonra önce sık karşılaşılan infeksiyonlardan sonra da özel durumlardaki infeksiyonlardan bahsedeceğim.

İdrar yolu infeksiyonu deyince akla öncelikle sistit (mesane iltihabı) ve piyelonefrit (böbrek iltihabı) gelir. Sistit alt idrar yollarının mikrobik iltihabı, piyelonefrit ise üst idrar yollarının mikrobik iltihabıdır. Hem sistit hem de piyelonefrit kadınlarda daha sıktır.

Sistit

İdrar kesesinin mikroplara bağlı iltihabi hastalıklarıdır. En sık etken yani sorumlu mikrop koli basilidir (Escherichia coli). Üreterin daha kısa olması nedeni ile kadınlarda sıktır. Belirti ve bulguları ağrılı idrar yapma, sık idrar çıkma, karnın alt kısmında ağrı ve acil idrar yapma isteğidir. Bazen ateş, terleme, titreme, böğür ağrısı, bulantı ve kusma da olabilir. Özel bir türünde kanama da görülebilir (hemorajik sistit) ve hastada paniğe yol açabilir.

Piyelonefrit

Böbreğin mikroplara bağlı iltihabi hastalıklarıdır. Diğer bir ismi de üst idrar yolu infeksiyonudur; en sık etken bağırsaktan kaynaklanan koli basilidir (Escherichia coli). Daha çok bakterilerle oluşan ani başlangıç gösteren bir hastalıktır. Kadınlarda daha sıktır. Etken nadiren virus veya mantardır. Bazı hastalarda neden nadiren tüberküloz (verem) basilidir. Belirti ve bulguları ateş, terleme, titreme, böğür ağrısı, ağrılı idrar yapma, sık idrar çıkma ve acil idrar yapma isteğidir. Baş ağrısı, bulantı, kusma olabilir. Taş düşürme ile karışabilir. Laboratuvar testlerinde anormallikler olabilir. Tedavi edilmemiş veya geç kalmış vakalarda hastanın kanına mikrop karışarak hastanın kaybedilmesine yol açabilir. Tekrarlayan piyelonefriti olan hastalarda idrar yollarında bir anormallik olup olmadığı araştırılmalıdır; ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi bu konuda öncelikle yapılması gereken incelemelerdir.

Asemptomatik (Belirtisiz) bakteriüri

Bakteriüri idrarda bakteri denen mikrobun olmasıdır. Bazı insanlarda hiçbir belirti olmadan idrarda mikrop saptanabilir. Çoğu kez tedavi gerekmez ancak bazı durumlarda tedavi gerekebilir. Asemptomatik bakteriüri tedavisi gereken başlıca durumlar:

1.Gebelik

2.Prostat gibi cerrahi girişim öncesi

3.Böbrek nakli yapılan hastalarda.

Her hasta kendi özel koşulları ile değerlendirilmelidir.

Asemptomatik bakteriüri, sistit ve piyelonefrit pratikte en çok karşılaşılan idrar yolu infeksiyonu tipleridir. Antibiyotik seçiminde idrar kültürüne dikkat edilmelidir. Kültür yapılmadan antibiyotik kullanılması sorunlara yol açabilir, hele çok sık, gelişigüzel antibiyotik kullanılması antibiyotiklere direnç gelişmesine neden olabilir yani antibiyotikler bir süre sonra bir işe yaramaz.

Asemptomatik bakteriüri, basit sistit ve basit piyelonefrit dışında da idrar yolu infeksiyonları vardır. Bunların sadece isimlerini vereceğim.

Tekrarlayan infeksiyonlar

Genç erkeklerde idrar yolu infeksiyonları

Prostat infeksiyonları

Kateterle birlikte olan idrar yolu infeksiyonları

Hastanede gelişen idrar yolu infeksiyonları

Mantara bağlı idrar yolu infeksiyonları

İdrar yollarındaki tıkanıklık, taş ile birlikte olan infeksiyonlar

Apse

Bir de akut üretral sendrom (piyüri/dizüri sendromu) diye bir hastalık vardır. Akut üretral sendromda hastada idrar yaparken yanma veya idrarda lökosit (iltihap hücreleri) vardır ama belirtilere rağmen idrarda bakteri yoktur.

35 yıllık bir hekim olarak idrar yolu infeksiyonları ile ilgili gözlem ve deneyimlerimle bitirmek istiyorum. Tedavi kesinlikle doktor denetiminde olmalıdır. İdrar kültürü yapılmadan antibiyotik kullanmak uzun dönemde problemlere neden olabilir. Yan etki yapabilir düşüncesi ile ağrı kesici bile kullanmayan hastaların gelişigüzel antibiyotik kullanmalarına çok şaşırmışımdır. Tekrarlayan infeksiyonlarda altta yatan başka bir hastalık (taş, tıkanıklık…) veya eşlerde de infeksiyon mutlaka araştırılmalıdır. İdrar yolu infeksiyonları yaşlılarda çok sinsi seyredebileceği gibi hızla kana da karışabilir. Özellikle kana mikrop karışması sonucu yoğun bakıma yatmak zorunda kalan yaşlı çok hasta takip ettim, bir gün önce gelse ağızdan bir antibiyotik ile düzelecekken haftalarca hastanede yatan hastalarım oldu. Özet olarak zamanında ve doğru ilaç seçimi ile idrar yolu infeksiyonları kolaylıkla tedavi edilebilir.

Diğer konulara ulaşmak için tıklayın.

Son 2 yılda 4 kitap yayınladım.

1.İyi ki Yaş Alıyorum: Sağlıklı yaşamak, kilo vermek, kilo almamak, tansiyon ve böbrek hastası olmamak istiyorsanız. Daha ayrıntılı bilgi almak ve neden yazdığımı öğrenmek için tıklayın.

2.İyi ki Tansiyonum Çıktı: Tansiyon hastası oldu iseniz. Daha ayrıntılı bilgi almak ve neden yazdığımı öğrenmek için tıklayın.

3.Hasta Böbrekler: Böbrek hastalıklarını öğrenmek istiyorsanız. Daha ayrıntılı bilgi almak ve neden yazdığımı öğrenmek için tıklayın.

4.Ürem Kreatininim Yüksek Diyalizi Nasıl Önlerim: Üre ve kreatinin değeriniz yüksekse yani böbrekleriniz az çalışıyorsa. Daha ayrıntılı bilgi almak ve neden yazdığımı öğrenmek için tıklayın.

NOT: Burada okuduklarınız genel bilgilerdir, doktorunuza danışmadan tedavide değişiklik yapılması sakıncalı olabilir.

Bilimsel amaçlarla kaynak göstererek alıntı yapılabilir

Daha ayrıntılı bilgi için: www.tekinakpolat.com