Tekin Akpolat Nefroloji & Tansiyon & Dahiliye & Sağlıklı Yaşam
35 yıllık hekimlik hayatımda dikkatimi çeken şeylerden birisi de hastaların ilaç yan etkisi ve ilaç allerjisi arasındaki farkı karıştırmalarıdır.
İlaç yan etkisi genel isimdir. İlaç allerjisi ilacın yan etkilerinden birisidir. Örnek vermek gerekirse bazı tansiyon ilaçları bacakta şişliğe neden olabilir. Bu şişlik bir yan etkidir, allerji değildir. Tansiyon ilacı tansiyonu çok düşürebilir, bu da bir yan etkidir, allerji değildir.
Türk Dil Kurumuna göre allerji ‘Bir kimseye veya bir şeye karşı olumsuz yönde duyulan aşırı duyarlılık’ olarak tanımlanmıştır. Allerji belirtileri:
Kaşıntı
Deri döküntüsü
Gözlerde kaşıntı ve sulanma
Dudak, dil ve yüz şişmesi
Boğazda tıkanıklık hissi
Hava yollarında hırıltı
Anaflaksidir.
Anafilaksiye verilecek en güzel örnek penisilin allerjisidir.Anafilaksi, hızla gelişen, çok ciddi bir alerjik reaksiyondur. Yaşamı tehdit edebilir ve hemen müdahale edilmelidir. Bu tip alerjik reaksiyon, ilaca maruz kaldıktan dakikalar veya saatler sonra ortaya çıkabilen birkaç farklı semptom gösterir. İlaç ağızdan veya damardan alınmış olabilir. Astım krizi ve ölüm olabilir. İlaçların yol açtığı baş ağrısı, baş dönmesi, bacaklarda üzerine basınca iz kalması, karın ağrısı gibi sorunlar yan etkidir.
Hastalar açısından bu ayırım önemlidir çünkü allerji yapan bir ilaç hastaya bir daha verilmemelidir.Allerji dışında bir yan etkiye yol açmış ilacı hastaya yeniden verip vermemek hastalığa, hastaya ve ilaca bağlıdır. Hasta daha önce kullandığı bir antibiyotiğin ishale neden olduğunu düşünmüş olabilir. Antibiyotikler ishal yapabilir, doğrudur ama ishalin tek nedeni antibiyotik değildir, o dönemde başka bir neden de ishale yol açmış olabilir. Hastanın o ilacı kullanması gerekiyorsa ishal yaptığı düşünülen ilaç bir daha denenebilir, ishal olursa antibiyotik kesilir, çünkü ishal ölümcül bir yan etki değildir. Başka bir alternatif varsa ilacın bir daha denenmesine de gerek olmayabilir. Halbuki antibiyotiğe bağlı bir allerji ölümcül olabilir, bu antibiyotik bir daha verilemez.
Allerji, özellikle anafilaksi şeklinde allerji tamamen şans daha doğrusu şanssızlık işidir. Aynı ilacı 100.000 kişi kullanabilir, bir hastada anafilaksi olabilir. Kime nerde, ne zaman ve neye karşı olacağı belli olmaz. İlaç dışında besinlere karşı bile anafilaksi olabilir. Yer fıstığı allerjisi iyi bilinen bir örnektir. İlaçların içinde bir etken madde ve bu etken maddenin korunmasını sağlayan bir dolgu maddesi vardır. Bu dolgu maddesine de allerji olabilir. Bu dolgu maddelerine gluten, boyalar ve bazı şekerler örnek olarak verilebilir.
Yan etki veya allerji yapmış olan ilaçların isimleri unutulmamalıdır. Özellikle allerjiye neden olan ilaçların isimleri. Vücudumuz allerjiyi yıllar sonra bile hatırlayabilir. Bu nedenle ilaç allerjileri hasta dosyalarına görünür ve hatırlatır bir şeklide yazılır. Bir unutkanlık aynı allerjiyi bir daha yaşamamıza neden olabilir.
Sağlıcakla kalın.
Prof. Dr. Tekin AKPOLAT
NOT: Burada okuduklarınız genel bilgilerdir, doktorunuza danışmadan tedavide değişiklik yapılması sakıncalı olabilir.
Her türlü yayın hakkı saklıdır©
Bilimsel amaçlarla kaynak göstererek alıntı yapılabilir
Daha ayrıntılı bilgi için: www.tekinakpolat.com