Temel kavramlar

1.Temel kavramlar

Böbrek yetmezliği nedir?

 Böbreğin süzme fonksiyonunun kısa süreli (akut) veya uzun süreli (kronik) olarak bozulmasıdır. Süzme fonksiyonunda azalmanın sonucu olarak üre ve kreatinin gibi artık ürünler birikir ve birçok sistem/organın fonksiyonu etkilenir. Günümüzde akut böbrek yetmezliği yerine akut böbrek hasarı, kronik böbrek yetmezliği yerine kronik böbrek hastalığı tanımı kullanılmaktadır.

Böbrek yetmezliği nasıl saptanır?

Sadece ve sadece böbreğin süzme (glomerüler filtrasyon) görevinin ölçülmesi ile saptanır.

Böbreğin süzme görevi (glomerüler filtrasyon) nasıl ölçülür?

 Pratik uygulamada kreatinin klirensi ile.

Glomerüler filtrasyon değeri ve kreatinin klirensi hakkında bilgi almak için tıklayın.

İdrar çıkarmayan bir hastada glomerüler filtrasyon değeri kaçtır?

Oligürik hastalarda glomerüler filtrasyon değeri 10 ml/dakikanın altında kabul edilmelidir.

Akut böbrek hasarı nedir?

Akut böbrek hasarı 3 şekilde tanımlanabilir.

 48 saat içinde serum kreatinin düzeyinin ≥ 0.3 mg/dl yükselmesi veya

Serum kreatinin düzeyinde bazale göre ≥ 1.5 kat yükselme veya

İdrar miktarının 6 saat süre ile < 0.5 ml/kg/saat olması durumudur.

Pratik bilgi:Akut böbrek hasarı kreatinin değeri 0.8 mg/dl’den 1.2 mg/dl’ye çıkmış hastayı da diyaliz gerektirecek kadar böbrek fonksiyonları bozulmuş hastayı da içerir.

Bazal kreatinin bilinmiyorsa ne yapalım?

MDRD formülüne göre 75 ml/dak/1.73 m²kabul edilebilir.  MDRD formülüne göre yaş, cins ve ırka göre değişir. Tabloda zenci olmayanlarda yaş ve cinse göre eşik değerler gösterilmiştir.

Tablo.Zenci olmayanlarda yaş ve cinse göre eşik değerler

Kronik böbrek hastalığı nedir?

3 ay veya daha uzun süreli böbrek hasarı veya glomerüler filtrasyon değerindeki azalma olması (<60 ml/dakika) durumudur. Böbrek hasarının belirtileri proteinüri, idrarın mikroskopik incelemesinde anormallik olması ve radyolojik olarak anormallik saptanmasıdır.

Burada 2 kavramdan daha bahsetmek istiyorum:

Akut böbrek hastalığı ve Kronik böbrek hastalığı zemininde akut böbrek hasarı.

Akut böbrek hastalığı

Akut böbrek hasarı günler/hafta içinde gelişir, kronik böbrek hastalığı tanısı için ise 3 aylık bir süre gerekir. Kısa sürede gelişen ama tanım olarak kronik böbrek hastalığına uymayan durumlar için kullanılır. Akut böbrek hastalığı 3 şekilde tanımlanabilir.

Akut böbrek hasarı veya

Glomerüler filtrasyon değerinin 3 aydan kısa süreli <60 ml/dakika olması veya

Glomerüler filtrasyon değerinin 3 aydan kısa süreli %35 azalması veya

Serum kreatinin düzeyinin 3 aydan kısa süreli %50 artması durumudur.

Kronik böbrek hastalığı zemininde akut böbrek hasarı

Kronik böbrek hastalığı olan bir hastada akut böbrek hasarı da gelişebilir, bu durumda kronik böbrek hastalığı zemininde akut böbrek hasarı kavramı kullanılır.

Örnek hastalar:

1.70 yaşında erkek hasta, şiddetli ishal nedeni ile acile başvurdu. Kreatinin düzeyi 1.7 mg/dl olarak saptandı. Bir ay önce bakılan serum kreatinin değeri 0.8 mg/dl imiş. Tanımız akut böbrek hasarıdır.

2.60 yaşında diyabetik kadın hasta kreatinin düzeyi 1.7 mg/dl olarak saptandı. Dört ay önce bakılan serum kreatinin değeri 1.7 mg/dl imiş. Tanımız kronik böbrek hastalığıdır.

3.60 yaşında diyabetik kadın hasta kusma nedeni ile acile başvurdu, serum kreatinin düzeyi 1.7 mg/dl olarak saptandı. Geçen hafta bakılan serum kreatinin değeri 1.2 mg/dl, geçen ay 1.1 mg/dl imiş. Tanımız kronik böbrek hastalığı zemininde akut böbrek hasarıdır.

Online Nefroloji Kitabının diğer konularına ulaşmak için tıklayın.

Öğrenciler ve konuya ilgi duyan yardımcı sağlık personeli için önerdiğim diğer kaynaklara ulaşmak için tıklayın.

Doktorlar için önerdiğim diğer kaynaklara ulaşmak için tıklayın.

Öğrencilere özel not: Hasta hekim ilişkisinde empati çok önemlidir. Empati hastanın ne yaşadığını hissederek başlar. Böbrek hastalıklarını hasta gözüyle öğrenmek için sizlere Hasta Böbrekler kitabımı öneririm. Kitaba ulaşmak için tıklayın.

Diğer kitaplarıma geçmek için tıklayın.

Web sayfamdaki diğer bölümlere ulaşmak için tıklayın.

NOT:

Bu sayfa öğrenciler, doktorlar ve konuya ilgi duyan sağlık personeli içindir.

Burada okuduklarınız genel bilgilerdir, her hastanın tedavisi farklıdır, HASTALIK YOKTUR HASTA VARDIR

Her türlü yayın hakkı saklıdır©

Bilimsel amaçlarla kaynak göstererek alıntı yapılabilir

Daha ayrıntılı bilgi için: www.tekinakpolat.com