VEJETARYEN ŞİŞMAN HASTA

VEJETARYEN ŞİŞMAN HASTA

Akdeniz beslenme tarzında olduğu gibi vejetaryen ve veganların yaşadığı bölgelerde kanser ve kalp damar hastalıklarına daha az rastlanması vejetaryen ve vegan olmayı sağlıklı beslenme alternatiflerinden birisi haline getirmiştir. İleriye dönük çalışmalar da bu gözlemleri desteklemiş ve kanıtlar oluşmuştur. Vejeteryanlar et yemez ama süt, peynir, yumurta gibi hayvansal gıdaları yiyebilirler. Veganlar ise daha katıdır süt içmezler, bal bile yemezler. Bir de ikisinin ortası var.

Biz gelelim hastamıza. Sağlıklı olmak için vejetaryen beslenmeye geçen hastam tatlıda ölçüyü kaçırınca hem vejetaryen hem de şişman olmuş. Yani her işte ölçülü olmak lazım.

Vejetaryen ve vegan olma hakkında ilgilenenler için biraz daha bilgi vermek istiyorum. Değişik vejetaryen ve vegan beslenme türleri vardır. Türkiye Beslenme Rehberine (2015) göre 7 gruba ayrılabilir.

1.Vegan diyeti: Hiçbir hayvansal kaynaklı besin tüketilmez. Diyet tahıllar, sebze ve meyve ile kurubaklagillerden oluşur. Tüm dünyada vegan diyeti uygulayanların sayıları oldukça azdır.

2.Lakto vejetaryen diyeti: Bitkisel besinlerle birlikte hayvansal kaynaklı besinlerden süt ve süt ürünleri tüketilir.

3.Ova vejetaryen diyeti: Diyette bitkisel besinlerle birlikte yumurta da yer alır. Bunun yanında et ve süt tüketilmez.

4.Lakto-ova vejetaryen diyeti: Süt ve yumurtayı tüketilir. Günümüzde en sık uygulanan vejetaryen beslenme şeklidir.

5.Polo vejetaryen diyeti: Bu diyette kırmızı et tüketilmez. Bitkisel besinler yanında hayvansal olarak yalnızca tavuk, hindi gibi kümes hayvanlarını tüketilir.

6.Pesko vejetaryen diyeti: Bu diyette de kırmızı et tüketilmez. Bitkisel besinler yanında hayvansal olarak yalnızca balık çeşitleri, midye su ürünlerini tüketilir.

7.Semi-vejetaryen diyeti: Bu diyette de kırmızı et tüketilmez. Sınırlı miktarda tavuk ve balık tüketilir. Semi-vejetaryenler yumurta, süt ve türevlerini istedikleri kadar tüketirler.

Vejetaryenlerde sebze, meyve, soya, baklagiller, kabuklu yemişler, tam buğday, tahıl başlıca besin kaynaklarıdır. Özel tedbir alınmazsa kalsiyum, iyot, B12 vitamini, demir ve çinko gibi vitamin/minerallerde eksiklik olabilir (ama bu eksikliklerin kolaylıkla üstesinden gelinebilir). DASH yeme planı ve Akdeniz tipi beslenme vejetaryenler için uyarlanabilir.

Son sözüm makulden şaşmamak lazım.

İlgilenenler için 37. Akşam Yemeği kitabımı (online ve ücretsiz) öneririm.

Prof. Dr. Tekin AKPOLAT

NOT: Burada okuduklarınız genel bilgilerdir, doktorunuza danışmadan tedavide değişiklik yapılması sakıncalı olabilir.

Bilimsel amaçlarla kaynak göstererek alıntı yapılabilir