BÖBREĞİN KİSTİK HASTALIKLARI

BÖBREĞİN KİSTİK HASTALIKLARI

Böbrek kistleri tek ya da her iki böbrekte olabilen, renal parankim içinde içleri sıvı dolu keseciklerdir. Kalıtsal olabilir. Klinik önemi olmayabilir veya diyaliz gerektiren böbrek yetmezliği olabilir. Kistler infekte olabilir, kist içine kanama olabilir. Böbrek kistleri lokalizasyon olarak kortekste, medüllada veya hem korteks hem medüllada olabilir.

Ultrasonografinin yaygın kullanımı ile birlikte kist tanısı çok kolaylaşmıştır. Kistlerin çoğunun belirtisiz olduğu düşünülürse tesadüfen ultrasonografide kist saptanmasının birçok hastayı kanser şüphesi ile tedirgin etmesi çok normaldir. Kistlerin çoğu zararsızdır. Bu nedenle kist saptanan her hastada öncelikle malignite riski ve kalıtsal bir kistik hastalık olup olmadığı araştırılmalıdır.

Bu bölümde öncelikle zararsız olan basit kistler ve kronik böbrek hastalarında görülen kazanılmış (acquired) renal kistik hastalıktan daha sonra da nadir karşılaşılan kistlerden bahsedilecektir. Kalıtsal böbrek kistleri ise Kalıtsal böbrek hastalıkları konusunda anlatılacaktır.

BASİT BÖBREK KİSTİ

En yaygın kistik hastalık formudur. 40 yaş üzerinde rastlanma sıklığı %50’lere ulaşır. Genellikle asemptomatik olup, başka amaçlar ile yapılan radyolojik değerlendirmelerde tesadüfen tanı konur. Ağrı, hematüri ve üriner infeksiyon rastlanabilen yaygın semptomlardır. Kist çok büyür ise kitle bası bulguları verebilir. Abdominal ultrasonografi ile diğer kistlerden kolayca ayrılabilir. İnfeksiyon ya da kanama eklenir ise tümörden ayırdedilmesi güçlük yaratabilir. Kalsifikasyon varlığı neoplazm lehinedir. Kist ponksiyon sıvı incelemesi bazı vakalarda ayırıcı tanıda yol göstermekle birlikte yaygın kullanım bulmuş değildir. Eğer tanısal girişimler kisti ekarte ettirmiyor ise cerrahi eksplorasyon gerekebilir. Tedavi komplikasyon tedavisi şeklinde sürdürülür. Kitle bulguları veriyor ise aspirasyon ve sklerozan madde enjeksiyonu yapılabilir. Nadiren cerrahi girişim gerekebilir.

KAZANILMIŞ RENAL KİSTİK HASTALIK

Üremik hastalarda kalıtsal bir kistik hastalık olmamasına rağmen kist oluşumudur. Sıklıkla hemodiyaliz hastalarında izlense de sürekli periton diyaliz hastalarında ve konservatif tedavideki böbrek yetmezlikli (yani diyalize başlamamış) hastalarda da görülebilir. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Saptanma sıklığı 5 yıldan fazla diyalize giren hastalarda %50’leri geçebilir yani iki hastadan birinde görülebilir. Ayırıcı tanıda öncelikle erişkin tip otozomal dominant polikistik böbrek hastalığı düşünülür. Böbrek büyüklüğü genellikle normaldir. Kist büyüklükleri ise genellikle otozomal dominant polikistik böbrek hastalığında izlenen boyutlara varmaz. Kistler genellikle kortekste olup bazen kortikomedüller bölge ya da medüllada da olabilir. Hematüri, üriner infeksiyon, hematokrit artımı, renal taş oluşumu ve kanama gibi kist komplikasyonları izlenebilir. Kanamalar kist içine, retroperitoneal veya üriner sisteme olabilir. Bu kanamalar bazen yaşamı tehdit edecek boyutlara ulaşabilir. Nadiren neoplazm gelişebilir. Adenom veya renal hücreli karsinom şeklindeki bu tümöral oluşumların gelişimlerinin izlenmesi için böbrek hastaları en azından abdominal ultrasonografi ile takip edilmelidir. Eğer tümör çapı 3 cm’den büyük, hastaya böbrek nakli yapılacak veya kontrol edilemeyen kanama söz konusu ise nefrektomi gerekebilir. Nadiren nedeni bilinmeyen ateş nedeni de olabilirler.

NADİR KİSTLER

Soliter multiloküler kistler, piyelokalisiyel kistler, renal lenfanjiyomatozis ve hiler/perinefritik psödokistler daha az görülen kistlerdir. Basit kistlerde olduğu gibi en büyük sorun kanserden ayırmaktır. Radyolojik incelemelerin önemi büyüktür. Kistler genişlemiş pelvikalisiyel yapılarla da karışabilirler. Tedavi konservatiftir. Ağrı, kanama, bası yapmaz ise takip yeterlidir. Nadiren kistin ponksiyon ile boşaltılması veya cerrahi gerekebilir. Böbrek kistleri arasında ülkemizde de görülen kist hidatiği de unutmamak gerekir. Kist hidatik böbrekte nadiren görülür ama görülür. Tedavisi kist hidatik tedavisidir.

KAYNAKLAR

1.Feehaly J, Floege J, Tonelli M, Johnson RJ. Comprehensive Clinical Nephrology. Elsevier Limited, China, 2019.

2.www.uptodate.com

3.Akpolat T, Utaş C, Süleymanlar G. Nefroloji El Kitabı. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul: 2007.

Online Nefroloji Kitabının diğer konularına ulaşmak için tıklayın.

Öğrenciler ve konuya ilgi duyan yardımcı sağlık personeli için önerdiğim diğer kaynaklara ulaşmak için tıklayın.

Doktorlar için önerdiğim diğer kaynaklara ulaşmak için tıklayın.

Öğrencilere özel not: Hasta hekim ilişkisinde empati çok önemlidir. Empati hastanın ne yaşadığını hissederek başlar. Böbrek hastalıklarını hasta gözüyle öğrenmek için sizlere Hasta Böbrekler kitabımı öneririm. Kitaba ulaşmak için tıklayın.

Diğer kitaplarıma geçmek için tıklayın.

Web sayfamdaki diğer bölümlere ulaşmak için tıklayın.

NOT:

Bu sayfa öğrenciler, doktorlar ve konuya ilgi duyan sağlık personeli içindir.

Burada okuduklarınız genel bilgilerdir, her hastanın tedavisi farklıdır, HASTALIK YOKTUR HASTA VARDIR

Bilimsel amaçlarla kaynak göstererek alıntı yapılabilir

Daha ayrıntılı bilgi için: www.tekinakpolat.com