Modül 6: İlaçlar

Böbrek hastasında ilaç kullanımı

Böbrek ilaçların vücuttan atılmasında karaciğer gibi önemli rolü olan iki organdan birisidir. Böbrek fonksiyonlarının bozulması ilaçların vücutta kalma sürelerini, yıkılmalarını, etkinliklerini etkileyerek tedavinin etkisiz kalmasına da yan etki oluşmasına da neden olabilir bu nedenle ilaçlar bilinçli ve doktora danışarak kullanılmalıdır. İlaç kutusundan çıkan ilaçla ilgili bilgi veren prospektüslerin çoğunda da böbrek hastaları kullanmamalıdır veya dikkatli kullanmalıdır ifadesi yer alır. Bunun en önemli nedeni ilaç firmalarının böbrek hastalarında çalışma yapmak yerine ilacın böbrek hastalarında yan etkisi beklenmese bile ilacı böbrek hastaları kullanmamalıdır veya dikkatli kullanmalıdır diyerek risk almamalarıdır. Doğru ve bilinçli olmak şartı ile böbrek hastaları ilaçların çoğunu kullanabilirler.

Bilinçli ilaç kullanmanın ilk şartı gereksiz ilaç kullanmamaktır.

Böbreğin süzme fonksiyonu azalmaya başlarsa yani böbrek yetmezliği olursa bazı ilaçların dozlarının azaltılması gerekebilir veya doz aralığı değişebilir (örneğin günde iki kez yerine bir kez). İlaçların böbrekte yapabileceği yan etkileri 2 başlık altında incelemek mümkündür:

1.Zararlı olduğu bilinen ilaçlar: Bazı ağrı kesiciler, bilgisayarlı tomografi, anjiyografi gibi damara boyalı ilaç verilmesi yani değişik organlar ve damarların radyolojik incelenmesinde kullanılan ilaçlar, bazı antibiyotikler…

2.Nadiren yan etki oluşturan ilaçlar: Bu durum penisilin alerjisine benzetilebilir, penisilin kullanan hastaların çok azında allerji olur. Penisilin allerjisi bazılarında kızarıklık şeklinde bazılarında ise hava yollarının tıkanmasına bağlı nefes darlığı şeklinde olabilir. Böbrekte oluşan yan etkiler ise önemsiz laboratuvar anormalliklerinden idrarda protein kaybı, böbrek makinesine bağlanmayı gerektiren böbrek yetmezliğine kadar değişkenlik gösterebilir.

35 yıllık bir hekim olarak ilaç kullanımı ile ilgili gözlem ve deneyimlerimle bitirmek istiyorum. İlaçlara bağlı çok yan etki gördüm ama ilaçların tedavi ettiği çok daha fazla sayıda hasta gördüm. Önemli olan hastaya yarar zarar dengesini iyi yapmaktır. Böbreği korumak önemlidir ama yaşam daha önemlidir. Özet olarak doğru ilaç seçimi ile böbrek hastaları tedavilerinde gereken ilaçların çoğunu kullanabilir.

Bilinçli ilaç kullanmanın ilk şartı gereksiz ilaç kullanmamaktır.