Modül 3: Laboratuvar

eGFR

Kan tahlili yaptıran hastalar sonuçlarına bakarken yeni bir kavramla tanışmaya başladılar. Genellikle kreatinin değerinin altında yazan EGFR (bazen de EGFD). Birçok tahlil sonucu kağıdında EGFR normal değerinin de yazmaması insanları haklı olarak tedirgin ediyor. Üre ve kreatinin anlaşılmadan EGFR anlamak zor olur. Üre ve kreatinin böbreğin süzme fonksiyonlarını gösteren testlerdir. İlk zamanlar üre kullanılırken günümüzde daha çok kreatinin kullanılmaktadır. Kreatinin vücutta kas metabolizmasının bir ürünüdür yani hastanın kas kitlesi kan kreatinin düzeyini etkiler. Kas kitlesinin etkilendiği durumlarda (yoğun spor, aşırı zayıflama, felç, hareketsizlik, yaş, cinsiyet…) kan kreatinin düzeyini böbreğin süzme fonksiyonları açısından yorumlamak yanılgılara neden olabilir. Bu nedenle böbrek fonksiyonlarının daha titiz değerlendirilmesi gereken durumlarda 24 saat (1 gün) süre ile idrar biriktirilerek hem kan hem de idrarda kreatinin düzeyi bakılarak bir formül aracılığı ile kreatinin klirensi hesaplanır. Nefroloji polikliniklerinde 1-2 ayda bir kontrole gitmesi gereken hastalarda her seferde 24 saat (1 gün) süre ile idrar toplamak pratik olmadığı için EGFR formülleri geliştirilmiştir. Yani EGFR böbreğin süzme fonksiyonunu gösteren kan kreatinin düzeyinin kullanıldığı bir formülle hesaplanan bir değerdir. Değişik formülleri vardır.

Özetle EGFR böbreğin süzme fonksiyonu gösterir. Azalması, özellikle 60’ın altına inmesi bir böbrek hastalığını telkin eder. EGFR 60-90 arasında ise hastanın özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır, 90 ve üzeri normal kabul edilebilir. Şüpheli durumlarda 24 saat (1 gün) süre ile idrar biriktirilmeli ve kreatinin klirensi hesaplanmalıdır.