BÖBREK HASTASI NE KADAR SU İÇMELİ

BÖBREK HASTASI NE KADAR SU İÇMELİ

Böbrek hastalığı deyince akla birçok hastalık gelir. Bu yazıda böbrek yetmezliği olan (kreatinin değeri yüksek) hastaların ne kadar su içmesi gerektiği tartışılacaktır.

Böbrek hastalıkları hakkında daha fazla bilgi edinmek için tıklayın.

Bir böbrek hastası eğer yapabiliyorsa günde 2 litre idrar çıkarmalıdır. Hepimiz her gün yaklaşık 1 litre de farkında olmadan (ter, dışkı, solunum ile) sıvı kaybederiz. 2 litre idrar ve 1 litre farkında olmadan kaybedilen sıvıyı yerine koymak için her gün 3 litre sıvı alınmalıdır. Bu 3 litre çok genel bir rakamdır, bazı hastalarda özellikle hareketsiz ve yaşlılarda günde 2 litre sıvı almak yeterli olabilir (her hasta özeldir).

Pratik bilgi 1:Bir böbrek hastası eğer yapabiliyorsa günde 2 litre idrar çıkarmalıdır.

Pratik bilgi 2:Bir böbrek hastası günde 3 litre sıvı almalıdır (bazı hastalarda 2 litre yetebilir).

Pratik bilgi 3:Böbrekleri çok az çalışan bir hastada günde 2-3 litre sıvı fazla gelebilir. Açıklaması aşağıda.

Böbrek hastalığı çok ilerleyene kadar mükemmel bir makine olan böbreklerimiz normal koşullarda su dengesini korur. Pratik olarak kreatinin 3-4 mg/dl’yi geçmezse su dengemiz korunur, 3 litre sıvı alırsak 2 litre idrar yapabiliriz. Ama koşulları da çok zorlamamak lazım. Üreyi, kreatinini düşüreceğim diye günde 6-7 litre sıvı alınabilir mi. Hafif böbrek yetmezliği olanlar (kreatinin 2 mg/dl altı) günde 6-7 litre sıvı alırlarsa idrar yapıp sıvıyı atabilirler ama kreatinin daha yüksekse 6-7 litre sıvı vücutta kalabilir, şişlik, nefes darlığına neden olabilir.

Pratik bilgi 4:Aldığımız sıvıyı atabildiğimizi tartılarak takip ederiz. Kısa süreli kilo değişiklikleri su kaybı veya su fazlalığı ile ilişkilidir.

Pratik bilgi 5:1 haftada 3-4 kilo verdiren şok diyetlerde bile kilo kaybının çoğu aslında yağ değil sıvı kaybıdır.

Hafif böbrek yetmezliği olanlar (kreatinin 2 mg/dl altı) günde 6-7 litre sıvı alırlarsa idrar yapıp sıvıyı atabilirler ama bunun bir yararı olur mu. Üre, kreatinin düşer ama hasta susuz kalmamışsa böbrek fonksiyonlarına yararı olmaz. Niye mi. Böbrekleri tamamen normal olan bir insan (kreatinin 0.7 mg/dl) 6-7 litre sıvı alırsa kreatinin 0.6 hatta 0.5e düşebilir. Benzer şekilde kreatinini 1.5 mg/dl olan bir hastada 6-7 litre sıvı alınırsa kreatinin 1.3 hatta 1.2ye düşebilir. Bu durum hastalık olsun olmasın böbreğin fazla sıvıya normal fonksiyonel cevabıdır. Böbrek hastalarında ise yapısal değişiklikler vardır. Fazla su içmek bu yapısal değişiklikleri etkilemez.

Pratik bilgi 6:Fazla su içmeye bağlı üre, kreatinin düşmesi böbreklerin daha iyi çalıştığı anlamına gelmez.

Bu temel bilgilerden sonra bahsetmek istediğim 5 konu daha var.

1.Su yerine başka sıvı olur mu

2.Böbrek yetmezliği dışındaki sorunların önemi/etkisi

3.Önlem olarak fazla sıvı almak

4.Ani durumlar

5.Diyaliz hastaları

1.Su içmeyi sevmeyen birisi başka sıvı alabilir mi:Burada bahsedilen 2 litre 3 litre gibi değerler alınacak sıvı miktarıdır yani sadece su değildir. Çay, kahve, yoğurt, süt vs hepsi sıvı içerirler. 3 litre sıvı almak için 15 bardak çay içilebilir ama bu kadar çok çay içilirse başka sorunlar ortaya çıkabilir. Bir böbrek hastası makul olmalı, aşırılıklardan kaçınmalıdır. 3 litre sıvının bir kısmı 3 bardak çaydan bir kısmı çorbadan bir kısmı da sulu yemekten alınabilir. Biraz da su içelim değil mi. SU HAYATTIR.

Pratik bilgi 7:3 litre sıvının bir kısmı su dışı kaynaklardan da alınabilir.

Pratik bilgi 8:3 litre sıvı su ve diğer sıvıların toplamıdır.

2.Böbrek yetmezliği dışındaki sorunların önemi/etkisi:Eğer kalp yetmezliği varsa sıvı dengesi büyük önem taşır. Mutlaka doktorunuzla birlikte karar vermek gerekir. Kalp yetmezliği olan hastalar diyaliz tedavisine daha düşük kreatinin değerlerinde başlamak zorunda kalabilirler. Taş, iltihap gibi bazı böbrek hastalıklarında çok sıvı almak tedavinin bir parçasıdır çünkü çok idrar iltihabı da yeni taş oluşumunu da önleyebilir. Bu hastalar eğer fazla aldıkları sıvıyı idrar olarak atabiliyorlarsa 3 litreden daha fazla sıvı alabilirler/almalıdırlar.

Pratik bilgi 9:Kalp yetmezliği olan hastalarda sıvı dengesi büyük önem taşır.

Pratik bilgi 10:Taş, iltihap gibi sorunları olan hastalar eğer fazla aldıkları sıvıyı idrar olarak atabiliyorlarsa 3 litreden daha fazla sıvı alabilirler/almalıdırlar.

3.Önlem olarak fazla sıvı almak:Böbrek hastalarında böbreğin susuzluğa tahammülü yoktur. Herhangi bir nedenle (endoskopi, tomografi, anjiyografi…) aç ve susuz kalmak gerekiyorsa yasak saati başlamadan önce çok sıvı almak gereklidir. Hele kolonoskopi için lavman, tomografi için kontrast ilaç kullanmak gerekiyorsa mutlaka çok su içmek/sıvı almak gerekir. Tabi ki doktora danışarak. Gerekirse damardan sıvı desteği yapılmalıdır.

Pratik bilgi 11:Böbrek hastalarının aç ve susuz kalması gerekiyorsa yasak başlamadan önce fazla sıvı almaları gerekebilir.

4.Ani durumlar:Böbrek fonksiyonlarında en fazla bozulmalara neden olan durumlar ani hastalıklardır. Bulantı, kusma nedeni ile sıvı alamamak, ishal nedeni ile sıvı kaybı, grip, zatürre nedeni sıvıdan geri kalmak böbrekleri bozabilir. Yıllardan beri dengede giden kreatinin 3 gün içinde 1.5 mg/dl’den 2.5 mg/dl’ye çıkabilir, sorun geçtikten sonra düşebilir ama 1.5 mg/dl’ye değil, 2 mg/dl’ye. Artık yeni denge 1.5 mg/dl değil 2 mg/dl’dir yani böbrekler biraz daha bozulmuştur. Bu nedenle böbrek yetmezliği olan hastalar basit hastalıklarda bile oyalanmadan doktorları ile temasa geçmelidir. Gerekirse damardan sıvı desteği yapılmalıdır. Susuzluk nedeni ile tansiyon düşmesi böbrekleri daha da bozabilir. Tansiyon düşmesi önlenmeli, tansiyon düşmesinden kaçınılmalıdır.

Pratik bilgi 12:Böbrek yetmezliği olan hastalar basit hastalıklarda bile oyalanmadan doktorları ile temasa geçmelidir.

Pratik bilgi 13:Tansiyon düşmesi önlenmeli, tansiyon düşmesinden kaçınılmalıdır.

Pratik bilgi 14:Tansiyon düşmesi tansiyon yükselmesi kadar önemlidir.

5.Diyaliz hastaları:Yeni başlayan hastalar idrar yapabilirler ama bu idrar kalitesiz olduğu için diyaliz tedavisine başlanmıştır. Bir süre sonra bu idrar da iyice azalır. Diyaliz hastaları sıvı dengesini ancak diyaliz desteği ile sağlayabilirler. İçtikleri sıvı vücutlarında kalır ve diyaliz tedavisi sırasında vücuttan uzaklaştırılırlar. Vücutta ne kadar sıvı biriktiği diyaliz öncesi ve sonrası hastanın tartılması ile anlaşılır. İki diyaliz arası az kilo alan hastaların hem yaşam kaliteleri hem de yaşam süreleri genelolarak daha iyidir.

Pratik bilgi 15:Diyaliz hastası iki diyaliz arası izin verilenden daha çok kilo almamalıdır.

Pratik bilgi 16:Diyaliz hastasında vücutta biriken sıvı miktarı hastanın tartılması ile anlaşılır.

Bu yazı sıvı dengesi normal hastalar için yazılmıştır. Hastada sıvı eksikliği veya sıvı fazlalığı varsa önce sıvı dengesi normale getirilmelidir.

Pratik bilgi 17:Hastada sıvı eksikliği veya sıvı fazlalığı varsa önce sıvı dengesi normale getirilmelidir.

Pratik bilgi 18:Kreatinin değeriniz uzun süreden beri belli bir dengede gidiyor ise muhtemelen yeterli sıvıyı alıyorsunuzdur, muhtemelen de aldığınız/alacağınız sıvıyı değiştirmeye ihtiyacınız yoktur.

Sonuç olarak:

Her hasta için uygulanabilir bir formül yoktur. Her hasta birbirinden farklıdır ve tek doğru yoktur. Sizin için bugün geçerli olan tedavi 2 ay sonra yanlış olabilir.

Kreatinin 3-4 mg/dl altında:3 litre sıvı alıp, 2 litre idrar yapmanız beklenir.

Kreatinin 3-4 mg/dl üstünde:3 litre sıvı alıp, 2 litre idrar yapabilirsiniz ama garanti değil. Bunu doktorunuzla konuşmanız lazım.

Kreatinin 7-8 mg/dl üstünde:3 litre sıvı alırsanız muhtemelen 2 litre idrar yapamazsınız. Sıvı dengenizi sağlamak için diyaliz tedavisine ihtiyacınız olabilir.

Böbrek yetmezliği dışında bir sorun varsa:Bunu doktorunuzla paylaşın.

SU HAYATTIR.

Bu bilgiler genel bilgilerdir, doktorunuza danışmadan tedavinizde değişiklik yapmamanızı öneririm.

Önerilen kaynaklar:

Hasta böbrekler kitabıma ulaşmak için tıklayın

Ürem Kreatininim Yüksek Diyalizi Nasıl Önlerim: Üre ve kreatinin değeriniz yüksekse yani böbrekleriniz az çalışıyorsa. Ulaşmak için tıklayın.

Böbrek hastaları için hazırladığım filmlere ulaşmak için tıklayın

NOT: Burada okuduklarınız genel bilgilerdir, doktorunuza danışmadan tedavide değişiklik yapılması sakıncalı olabilir.

Bilimsel amaçlarla kaynak göstererek alıntı yapılabilir

Daha ayrıntılı bilgi için: www.tekinakpolat.com